Zimny prysznic dla geotermii? Krytyczna analiza dr. inż. Mariana Kiełta

Kilka lat temu dr inż. Marian Kiełt (zmarły w 2021 roku) opracował szczegółową analizę zatytułowaną „Wody geotermalne w województwie kujawsko-pomorskim”. W swoim opracowaniu zawarł odważną, krytyczną ocenę szans eksploatacji geotermii w regionie. Poniżej przypominamy tekst, który opublikował w październiku ubiegłego roku portal MojaKruszwica.pl

Jak sam stwierdził na zakończenie: „Kto w województwie kujawsko-pomorskim chce poszukiwać wód geotermalnych (o temperaturze powyżej 110°C) w celach przemysłowych, powinien najpierw zafundować sobie zimny prysznic.”

Autor wskazywał, że poszukiwania wód geotermalnych, szczególnie tych o wysokiej temperaturze, wiążą się z dużym ryzykiem finansowym i technicznym. Uzasadniał to wysokimi kosztami wierceń, złożoną budową geologiczną regionu (m.in. obecnością wysadów solnych) oraz niepewnością co do zasobów i ich opłacalności.

Praca powstała na podstawie wcześniejszych badań autora oraz dostępnej literatury branżowej. Obejmuje ona analizę sytuacji geologicznej całego województwa kujawsko-pomorskiego, na terenie którego wykonano kilkadziesiąt odwiertów przekraczających głębokość 1800 m, a niektóre sięgały nawet ponad 5000 m.

Szczegółowe wymagania dla różnych zastosowań

Dr Kiełt w sposób systematyczny określił warunki, jakie muszą być spełnione, aby eksploatacja wód geotermalnych była możliwa i opłacalna:

• Dla celów balneologicznych i rekreacyjnych:
  Wodonośne warstwy powinny mieć miąższość co najmniej 25 m, odpowiednią porowatość (ponad 20%) i wysoką przepuszczalność. Występujące tam skały nie mogą być nadmiernie zailone, a ich struktura powinna być płaska lub soczewkowata. Istotne są także niska mineralizacja oraz temperatura wody w granicach 35–40°C.

• Dla zastosowań grzewczych:
  Wymagania są bardziej rygorystyczne. Miąższość wodonośnych warstw musi wynosić minimum 50 m, porowatość skał – co najmniej 18%, a dla przepływu początkowego – przynajmniej 12–13%. Woda musi mieć temperaturę minimum 80°C, a otwory poboru i zatłaczania powinny być oddalone od siebie o co najmniej 1 km i pozostawać w połączeniu hydraulicznym.

• Dla produkcji energii elektrycznej:
  Najbardziej restrykcyjne warunki dotyczą budowy elektrowni geotermalnych. Konieczne są tu zasoby wodne o temperaturze powyżej 120°C. Jak zaznacza autor, w województwie kujawsko-pomorskim – szczególnie na wschód od Wisły – osiągnięcie takich parametrów jest bardzo trudne ze względu na ograniczenia geologiczne i brak szczegółowych danych.

Analiza Kruszwicy i regionu

W pracy omówiono także potencjał geotermalny rejonu Kruszwicy. Na podstawie dwóch odwiertów badawczych stwierdzono tam obecność kredy o zmiennej miąższości, co wskazuje na zróżnicowaną budowę geologiczną. Niestety, brak szczegółowych badań sejsmicznych i grawimetrycznych uniemożliwia precyzyjną ocenę lokalnych zasobów.

Dodatkowym utrudnieniem są potencjalne wysady solne, które mogą wpływać na temperaturę i przepływ wód podziemnych, ale także komplikują lokalizację wydajnych warstw wodonośnych. Dr Kiełt jednoznacznie wskazuje na konieczność przeprowadzenia dalszych, bardziej szczegółowych badań w tym obszarze.

Budowa geologiczna regionu

Województwo kujawsko-pomorskie cechuje się dużą zmiennością stratygraficzną oraz skomplikowaną strukturą tektoniczną. Przez region przebiega strefa Tornquista-Teisseyre’a, wyznaczająca granicę między głównymi jednostkami geologicznymi. W rejonie Kruszwicy występują zróżnicowane osady kredowe i jurajskie, ale ich potencjał jako zbiorników geotermalnych pozostaje niezbadany. Brak wystarczających danych sejsmicznych i grawimetrycznych utrudnia pełną ocenę.

Inwestycja w Kruszwicy

Pomimo sceptycyzmu naukowców, Kruszwica zdecydowała się na realizację inwestycji geotermalnej. Miasto podpisało umowę z Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej na realizację projektu „Wykonanie otworu geotermalnego Kruszwica GT-1”. Zadanie to zapoczątkowano w poprzedniej kadencji samorządu.

Umowę podpisali Burmistrz Kruszwicy Mikołaj Bogdanowicz oraz Skarbnik Gminy Anna Kruszka. Projekt, na który pozyskano 100% dofinansowania z NFOŚiGW, ma wartość ponad 25 milionów złotych i obecnie nie obciąża budżetu gminy.

Share: